international news: తాజా అంతర్జాతీయ వార్తలు 2025 | ప్రపంచ వార్తల హైలైట్స్ తెలుగు లో | cv live

 

ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్: డైనమైట్ ఆవిష్కర్త నుండి నోబెల్ బహుమతుల స్థాపకుడు వరకు

పరిచయం

ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ (1833-1896) స్వీడన్‌కు చెందిన ప్రముఖ రసాయన శాస్త్రవేత్త, ఇంజనీరు, ఆవిష్కర్త మరియు వ్యాపారవేత్త. ఆయన డైనమైట్ ఆవిష్కరణకు ప్రసిద్ధి చెందినప్పటికీ, మానవాళికి అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకమైన నోబెల్ బహుమతుల స్థాపనకు కారణమైన వ్యక్తిగా చరిత్రలో నిలిచిపోయారు. ఈ బ్లాగ్ పోస్ట్‌లో ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ జీవితం, ఆయన ఆవిష్కరణలు మరియు నోబెల్ బహుమతుల చరిత్ర గురించి తెలుసుకుందాం.

Alfred Bernhard Nobel

ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ జీవితం

ఆల్ఫ్రెడ్ బెర్నార్డ్ నోబెల్ 1833 అక్టోబర్ 21న స్వీడన్‌లోని స్టాక్‌హోమ్‌లో ఒక ఇంజనీర్ల కుటుంబంలో జన్మించారు. ఆయన తండ్రి ఇమ్మాన్యూల్ నోబెల్ ఒక ఆవిష్కర్త మరియు ఇంజనీరు. ఆల్ఫ్రెడ్ చిన్న వయస్సులోనే రసాయన శాస్త్రం మరియు భాషల పట్ల ఆసక్తి చూపారు. ఆయన ఆరు భాషలలో (ఇంగ్లీష్, ఫ్రెంచ్, జర్మన్, రష్యన్, స్వీడిష్, ఇటాలియన్) నిష్ణాతులయ్యారు. 17 సంవత్సరాల వయస్సులో ఆయన పారిస్‌లో ప్రముఖ రసాయన శాస్త్రవేత్త జూల్స్ పెలోజ్ వద్ద పనిచేశారు.

ఆల్ఫ్రెడ్ తన తండ్రి వ్యాపారంలో చేరి, నైట్రోగ్లిసరిన్‌ను సురక్షితంగా ఉపయోగించేందుకు పరిశోధనలు చేశారు. 1867లో ఆయన డైనమైట్‌ను ఆవిష్కరించారు, ఇది నిర్మాణ మరియు గనుల తవ్వకంలో విప్లవాత్మక మార్పులను తెచ్చింది. అయితే, డైనమైట్‌ను సైనిక ఆయుధంగా కూడా ఉపయోగించడంతో ఆయనను "మరణం యొక్క వ్యాపారి" అని కొందరు విమర్శించారు.

డైనమైట్ ఆవిష్కరణ

నైట్రోగ్లిసరిన్ అనేది అత్యంత పేలుడు పదార్థం, కానీ దాన్ని నిర్వహించడం చాలా ప్రమాదకరం. ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ ఈ సమస్యను పరిష్కరించడానికి కీజెల్‌గుర్ (డయాటమాసియస్ ఎర్త్)తో నైట్రోగ్లిసరిన్‌ను కలిపి డైనమైట్‌ను సృష్టించారు. ఈ ఆవిష్కరణ సురక్షితమైన మరియు సమర్థవంతమైన పేలుడు పదార్థంగా మారింది. ఆయన 355 ఆవిష్కరణలకు పేటెంట్లు పొందారు, కానీ డైనమైట్ ఆయనకు అంతర్జాతీయ ఖ్యాతిని తెచ్చిపెట్టింది.

నోబెల్ బహుమతుల స్థాపన

1888లో ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ తన సోదరుడు లుడ్విగ్ మరణించినప్పుడు, ఒక ఫ్రెంచ్ వార్తాపత్రిక తప్పుగా ఆల్ఫ్రెడ్ మరణించాడని, "మరణం యొక్క వ్యాపారి మరణించాడు" అని ఒక వ్యాసం ప్రచురించింది. ఈ వ్యాసం ఆయనను లోతుగా కలచివేసింది మరియు తన జీవితం తర్వాత ఎలా గుర్తుంచబడాలని ఆయన ఆలోచించడానికి దారితీసింది. ఈ సంఘటన ఆయనను తన సంపదను మానవాళి శ్రేయస్సు కోసం ఉపయోగించాలనే నిర్ణయానికి ప్రేరేపించింది.

1895 నవంబర్ 27న, ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ తన చివరి వీలునామంలో తన సంపదలో 94% (31 మిలియన్ స్వీడిష్ క్రోనర్) ఐదు రంగాలలో బహుమతుల కోసం ఉపయోగించాలని నిర్ణయించారు: భౌతిక శాస్త్రం, రసాయన శాస్త్రం, వైద్య శాస్త్రం, సాహిత్యం మరియు శాంతి. ఈ బహుమతులు "మానవాళికి అత్యంత ప్రయోజనం చేకూర్చిన వారికి" ఇవ్వాలని ఆయన సూచించారు. 1968లో, స్వీడన్ సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆర్థిక శాస్త్రంలో ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ స్మారక బహుమతిని జోడించింది.

నోబెల్ బహుమతుల చరిత్ర

1901లో మొదటి నోబెల్ బహుమతులు ప్రదానం చేయబడ్డాయి. ఈ బహుమతులు భౌతిక శాస్త్రం, రసాయన శాస్త్రం, వైద్య శాస్త్రం, సాహిత్యం మరియు శాంతి రంగాలలో విశేష కృషి చేసిన వ్యక్తులకు ఇవ్వబడతాయి. ఆర్థిక శాస్త్ర బహుమతి 1969లో ప్రారంభమైంది. ప్రతి బహుమతి విజేతకు బంగారు పతకం, డిప్లొమా మరియు డబ్బు బహుమతి లభిస్తుంది. 2023 నాటికి, ఒక్కో బహుమతి విలువ సుమారు 11 మిలియన్ స్వీడిష్ క్రోనర్ (సుమారు US$1,035,000).

2024 నోబెల్ బహుమతి విజేతలలో కొందరు:

• భౌతిక శాస్త్రం: జాన్ జే. హోప్‌ఫీల్డ్, జెఫరీ హింటన్ - కృత్రిమ న్యూరో నెట్‌వర్క్‌ల ద్వారా మెషిన్ లెర్నింగ్‌లో ఆవిష్కరణలు.

• రసాయన శాస్త్రం: డేవిడ్ బేకర్, డేమిస్ హస్సాబిస్, జాన్ జంపర్ - కంప్యూటేషనల్ ప్రోటీన్ డిజైన్ మరియు ప్రోటీన్ నిర్మాణ జోస్యం.

• సాహిత్యం: హన్ కాంగ్ (దక్షిణ కొరియా) - చారిత్రక విషాదాలను హృద్య గద్య కవిత్వంలో వెలిబుచ్చినందుకు.

• శాంతి: నిహన్ హిడంక్యో (జపాన్) - అణు ఆయుధాల రహిత ప్రపంచం కోసం కృషి.

భారతీయ నోబెల్ బహుమతి విజేతలు

భారతదేశం నుండి 12 మంది నోబెల్ బహుమతులు పొందారు, వీరిలో 5 మంది భారతీయ పౌరులు మరియు 7 మంది భారతీయ సంతతికి చెందినవారు లేదా భారతదేశంలో నివసించినవారు. కొందరు ప్రముఖ భారతీయ విజేతలు:

• రవీంద్రనాథ్ టాగోర్ (1913, సాహిత్యం): "గీతాంజలి" కవితా సంపుటి కోసం.

• సర్ సి.వి. రామన్ (1930, భౌతిక శాస్త్రం): రామన్ ఎఫెక్ట్ కోసం.

• మదర్ టెరెసా (1979, శాంతి): మానవ బాధలను తగ్గించేందుకు చేసిన కృషి.

• అమర్త్యా సేన్ (1998, ఆర్థిక శాస్త్రం): సంక్షేమ ఆర్థిక శాస్త్రంలో సహకారం.

• కైలాష్ సత్యార్థి (2014, శాంతి): బాలల హక్కుల కోసం పోరాటం.

నోబెల్ యొక్క వారసత్వం

ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ తన జీవితంలో 355 ఆవిష్కరణలతో పాటు, నోబెల్ బహుమతుల ద్వారా మానవాళికి శాశ్వత వారసత్వాన్ని అందించారు. ఆయన ఆవిష్కరణలు ప్రపంచాన్ని మార్చివేసినప్పటికీ, నోబెల్ బహుమతులు శాస్త్రం, సాహిత్యం మరియు శాంతి రంగాలలో అత్యుత్తమ విజయాలను గుర్తిస్తూ, ఆయన పేరును అమరత్వంలో నిలిపాయి.

ముగింపు

ఆల్ఫ్రెడ్ నోబెల్ జీవితం ఒక ఆవిష్కర్తగా మాత్రమే కాకుండా, మానవాళి శ్రేయస్సు కోసం తన సంపదను అంకితం చేసిన దార్శనికుడిగా కూడా స్ఫూర్తినిస్తుంది. నోబెల్ బహుమతులు ఈ రోజు కూడా ప్రపంచవ్యాప్తంగా శాస్త్రవేత్తలు, సాహితీవేత్తలు మరియు శాంతి కార్యకర్తలను ప్రోత్సహిస్తున్నాయి. ఆయన వారసత్వం మనందరికీ ఒక స్ఫూర్తి!

#AlfredNobel #NobelPrize #Inspiration #ScienceHistory #Inventors #Motivation